لطفا صبر کنید...
ضایعات آفت دهانی (آفتها) به طور معمول زخم دهانی گرد یا بیضی شکلی هستند که در داخل دهان روی مخاطی که به استخوان زیرین خود اتصال محکمی ندارد ، مثل داخل لبها و گونه ها یا زیر زبان، به وجود می آیند
علت
١- کاهش ایمنی بدن به هر علتی، مثلا استرس یا بیماریهای مختلف سیستم ایمنی
٢- مشکلات تغذیه ای مثل کمبود ویتامین B12 ، روی ، اسید فولیک یا آهن
٣- بیماری دستگاه گوارشی
علایم ضایعات آفتی
به صورت زخمی میباشد که معمولا مرکز آن فرو رفته بوده و سفید رنگ میباشد
ضایعات دردناک هستند ولی بدخیم نیستند یعنی تبدیل به سرطان نمیشوند
معمولا طی ٢ هفته بهبود می یابند پس اگر هر زخم یا ضایعه ای در دهان بیشتر از دو هفته طول بکشد باید تحت بررسی های بیشتر قرار بگیرد
آیا ضایعات آفتی در محیط دهان منتشر میشوند؟
امکان اینکه ضایعات در یک دوره ی زمانی یک ماهه در قسمتهای مختلف دهان ایجاد بشوند و از نقطه ای به نقطه ای دیگر منتقل بشوند و از نظر اندازه بزرگ تر بشوند، وجود دارد.
زخمهای دهانی را نباید با تبخال اشتباه گرفت (تبخال به صورت تاولهای ریز روی لب یا دور دهان ایجاد میشوند )
درمان ضایعات آفتی
١- پماد بی حسی موضعی (برای کاهش درد )
٢- دهان شویه و رعایت بهداشت دهان و دندان
لازم به ذکر است که ضایعات آفتی درمان مشخصی ندارند و درمان فقط در جهت کاهش درد انجام میگیرد
بعد از گذشتن دوره ی وقوع ضایعات (٢ هفته ) ضایعات خود به خود بهبود پیدا میکنند
درمان خانگی آفت
١- شستشو با آب نمک یا محلول جوش شیرین(۱ قاشق چایخوری نمک یا جوش شیرین را در ١/٢ لیوان آب ولرم حل کنید و غرغره نمایید)
٢-مقدار خیلی کم از شربت آلومینیومMG یا شیر منیزیوم را روی زخم بمالید (روزانه چند بار )
چگونه تحلیل لثه درمان میشود؟
چگونه میتوانیم از تحلیل لثه جلوگیری کنیم؟
تعریف تحلیل لثه:
عنوان بیماریی است که در آن لبه بافت نرم لثه به مرور زمان از موقعیت اولیه روی تاج دندان به سمت ریشه دندان عقب میرود و نهایتاً منجر به آشکار شدن سطحی از ریشه دندان خواهد شد.
عوامل موثر در تحلیل لثه:
۱- سن
۲- شکل و ضخامت بافت لثه
۳- ضربه
۴- بیماری لثه التهابی
۵- نیروهای ناشی از جویدن
۶- ژنتیک
ساختمان دندان شامل یک قسمت تاج و یک قسمت ریشه میباشد که درون استخوان فک قرار گرفته است و توسط بافتی که اصطلاحاً لثه گفته میشود پوشیده شده است.
لثه روی استخوان فک قرار گرفته است و در واقع از استخوان به عنوان تکیهگاه استفاده میکند.
هر زمانی که استخوان اطراف ریشه دندان شروع به تخریب و عقبروی میکند لثه نیز با آن پسروی خواهد داشت، در مواردی هم استخوان تحلیل پیدا میکند ولی به قدری نیست که لثه با آن تحلیل یابد ولی دورتادور دندان فضایی ایجاد میشود که اصطلاحاً پاکت دندانی یا (periodontal pocket) گفته میشود که ناشی از عمق زیاد فاصله بین لثه دو دندان و استخوان باقیمانده دور دندان میباشد که منبع بسیار خوبی برای به دام افتادن باکتریها و مواد غذایی بوده و به شدت التهاب میافزاید.
در این موارد حتماً باید جراحی لثه انجام گیرد تا مناطق دور از دسترس که امکان تمیزسازی آنها با مسواکهای دستی وجود ندارد تمیز شده و لثه در حد استخوان قرار بگیرد و پاکت حذف شود و در نتیجه از ایجاد التهاب بیشتر و تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری بعمل آید.
– وقتی استخوان تحلیل میرود در واقع اسکلت نگهدارنده ریشه دندان از بین میرود و از آنجاییکه دندانها توسط این اسکلت نگهداری میشوند، لقی دندان اتفاق میافتد که با عدم درمان علت تحلیل لثه و استخوان، لقی به مرور بیشتر شده (ناشی از تخریب استخوان نگهدارنده ریشه دندان) و دندانها از دست میروند.
چرا دندانها بعد از تحلیل لثه حساس میشوند؟
یکی از اولین علائم تشخیص تحلیل لثه، حساس بودن دندانها به سرما و گرما و کلاً تغییرات حرارتی میباشد
علت این امر آشکار شدن بخشی از دندان در ناحیه دهانی میباشد که پوشش مینایی کم دارد یا اصلاً پوشش مینایی ندارد
مینای دندان در واقع مثل پوست که روی گوشت و ماهیچهها را پوشانده، روی عاج دندان قرار گرفته است، عاج دندان دارای توبولها یا لولههای باریک و میکروسکوپی است که اعصاب عاجی و مایع عاجی در آنها قرار دارند و بسیار نسبت به تغییرات حرارتی و فشار حساس هستند.
وقتی عاج دندان در معرض محیط دهان قرار میگیرد (بطور طبیعی زیر لثه و در ناحیه اتصال عاج دندان به ریشه میباشد) این حساسیتها به وجود خواهد آمد.
راه درمان این حساسیتها چیست؟
موادی وجود دارند که میتواند به عنوان پوششی روی عاج دندان عمل کرده و از تبادلات حرارتی جلوگیری بعمل آورند، این مواد گاهی درون خمیر دندانهای مخصوص ضدحساسیت استفاده میباشند و گاهی به صورت مواد افزودنی در مطب دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرند.
عواملی که باعث تحلیل لثه میشوند:
با افزایش سن به علتهای طبیعی و در واقع فشارهای جویدن و مراقبات بهداشتی و تغییرات هورمونی به خصوص در خانمها مقداری تحلیل لثه به صورت فیزیولوژیک و طبیعی رخ میدهد.
عواملی که باعث تحلیل پیشرس یا پیش از موعد میشوند عبارتند از:
ضربه : روش های تهاجمی مسواک زدن یا استفاده از مسواک های زبر یا خمیردندان های ساینده ژنتیک و عوامل زمینه ای: ۳۰درصد افراد طبق تحقیقات صورت گرفته به صورت زمینهای مستعد بیماریهای لثهای … اطراف دندان میباشند که قبل از موعد دچار تحلیل لثه میشوند.
نیروهای ناشی از جویدن: فشارهای روانی و استرسها و انگلهای رودهای جزو عواملی هستند که باعث سایش دندانها و ایجاد نیروهای شدید جویدن به خصوص در خواب میشوند، این نیروهای بیش از اندازه، خارج از تحمل بافتهای دور دندان بوده و باعث تخریب آنها میشوند
بیماری التهابی لثه: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن، نخ کشیدن و دهان شویه کردن)
در نهایت باعث تثبیت باکتریها در بافتهای دور دندان شده و ایجاد التهاب کرده و در نهایت به تحلیل لثه و استخوان اطراف دندان منجر میشود.
سیگار: سیگار کشیدن باعث ایجاد جرم و ناهمواری روی سطح دندان میشود که خود زمینه ساز تجمع مواد غذایی شده و در نهایت منجر به تحلیل لثهها میشود.
چگونه از بروز تحلیل لثه جلوگیری کنیم؟
غیر از مواردی که مربوط به افزایش سن میباشد، بقیه موارد قابل پیشگیری کردن میباشند.
مراجعه مداوم به دندانپزشکی و انجام معاینات دورهای و جرم گیری و صاف کردن سطح تاج و ریشه دندانها و با رعایت کامل نکات بهداشتی می توان از بروز بیماریهای التهابی لثه جلوگیری کرده و تحلیل لثه را به تاخیر انداخت.
لازم به ذکر است که در این موارد التهابی گاهی به علت از دست دادن حجم زیادی از استخوان عملاً جایگزین کردن دندانهای از دست رفته کار ساده ای نخواهد بود و در مواردی امکان ایمپلنت کردن دندانها عملاً وجود ندارد!
داشتن دندانهای سفید و زیبا که لبخندی زیبا را به صورت شما هدیه میدهد مستلزم به کار بستن راهکارهای مناسب و صحیح بهداشت دهان و دندان است.
مسواک زدن یا اسکاچ کشیدن!!
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به جای مسواک زدن گمان می کنید برای تمیز شدن باید آن را مانند یک ظرفی که غذا در آن پخته شده است، اسکاچ بزنید، در حقیقت بیشترین آسیب را به دندان و لثه خود وارد می کنید.
زمانی که شما به سختی دندان و لثه خود را مسواک می زنید دلتان خوش است که لثه و دندانهایتان واقعا تمیز شده اند اما در حقیقت نه فقط آنها را تمیز نکرده بلکه به آنها آسیب جدی وارد کرده اید
هدف اصلی از مسواک زدن برداشتن پلاک، لایه نازک از باکتری است که در عین چسبنده بودن به راحتی تمیز می شود و نیازی نیست که به جان دندان خود بیافتید.
با سخت مسواک زدن نه تنها موجب تحلیل لثه و آسیب زدن به ریشه دندان خود می شوید، بلکه دندانهایتان را در برابر سرما و گرما حساس می کنید.
حرکت چرخشی و زاویه ۴۵ درجهای!
اگر شما از دسته افرادی هستید که هنگام مسواک زدن، مسواک را بر روی دندانهای خود به گونهای می گیرید که گویی ویولن مینوازید سخت در اشتباه هستید.
برای زدودن پلاکها از دیواره دندانهایتان باید مسواک را با زاویه ۴۵ درجه به دندان تکیه داده به طوری که اکثر موهای مسواک درون شیار لثهای قرار گیرد، سپس مسواک را در جا و بدون تغییر مکان با حرکات لرزشی کوتاه ( بدون آنکه مسواک از جای خود چندان جابجا شود ) به جلو و عقب ببرید. البته در صورتی که مجهز به مسواک برقی هستید نیازی به این کار نیست چون مسواکهای برقی در چند ثانیه این کار را انجام خواهند داد.
مسواک سفت یا نرم؟ مساله این است!
زمانی که برای خرید مسواک به داروخانه می روید، مردد هستید که کدام یک را بردارید.
بدون شک توصیه دندانپزشک شما مسواک مدیوم (نه خیلی نرم و نه خیلی سفت) هست مگر اینکه لثه های شما مشکل داشته باشد که در اینصورت مسواک نرم مناسبتر میباشد.
دکتر کرام از اساتید دانشکده دندانپزشکی میگوید:
«توجه داشته باشید که لثه های شما درست مانند یک یقه سه سانتی است و نیازی نیست که زیر آن را تمیز کنید و استفاده از مسواک سفت فقط موجب تحلیل رفتگی لثه میشود.»
مسواک اندازه دهانتان انتخاب کنید!
توصیه دیگر دندانپزشکان این است که مسواک را به اندازه دهان خود انتخاب کنید و ترجیحاٌ مسواکی کوچکتر، مگر آنکه شما از دسته دهان گندهها باشید!
به گفته دندانپزشکان، با استفاد از مسواکهای کوچکتر شما راحت تر میتوانید دندانهایتان را مسواک بزنید.
استفاده از مسواک های مستعمل و قدیمی ممنوع !!
مسواکها نیز عمرخود را دارند بنابراین از مسواکهایی که خمیده و موهای آن از بین رفتهاند، استفاد نکنید.
هر سه ماه یکبار مسواک قدیمی را کنار گذاشته و یک مسواک نو، به خود هدیه دهید.
نخ دندان فراموش نشود! کار را به کاردان بسپارید!
اگر نخ دندان شما در قفسههای دارویی شما خاک می خورد باید بدانید که عامل مهمی را در تمیز نگاه داشتن دندانهایتان کنار گذاشتهاید.
به گفته دندانپزشکان مسواکها به ندرت می توانند مواد غذایی باقی مانده در لای دندانها را تمیز کنند و علاوه بر این زدودن پلاک های باقی مانده در لای دندانها فقط از عهده نخ دندان بر می آید.
به گفته دندانپزشکان با استفاده از نخ دندان شانس ابتلای شما به بیماریهای دهان و دندان بسیار ضعیف است.
دوبار مسواک در روز با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید!
به گفته دندانپزشکان، درمان حدود ۹۸ درصد از تمامی بیماریهای مرتبط با دندان، با مسواک زدن درست در دو بار در روز و با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و نخ دندان در هر روز و مراجعه به موقع به دندانپزشک، به آسانی قابل پیشگیری میباشد.
چگونه میتوان از پوسیدگی دندان کودک پیشگیری کرد؟ علت این مشکل چیست؟
برخی از دندانپزشک ها عامل اصلی پوسیدگی دندان های کودکان را شیردهی می دانند. با این حال شیردهی به کودکانی که تازه دندان در آورده اند، امری طبیعی است و این اتفاق هر موقعی از شبانه روز می تواند رخ بدهد.
بسیاری از کودکان در سراسر دنیا از شیر مادرشان تغذیه می شوند و مشکلی برایشان پیش نمی آید. در این مقاله از بخش سلامت کودک و دندانپزشکی، به معرفی راه کارهایی می پردازیم که می توانند به شما در مراقبت از دندان های کودکانتان کمک کنند.
تاکنون هیچ مطالعه ای نشان نداده است که توقف شیردهی میتواند پوسیدگی دندان را متوقف کند. خرابی دندان بیشتر به خاطر مصرف خوراکی های شیرین، بهداشت ضعیف دهان و دندان و حضور برخی از باکتری ها در دهان بوجود می آید.
بسیار مهم است که با صرف نظر از شیردهی، دندان های نوزادن را تمیز نگه داریم. باید هر گونه اثر غذا را پاک کرده و میزان استرپتوکوکوس میوتانس دهانی ( یکی از فلور نرمال یا باکتریهایی که به طور طبیعی در دهان ساکن هستند) را کاهش دهیم.
مجله Public Health England مقاله ای ۹۸ صفحه ای را در ارتباط با بهداشت دهانی منتشر کرده است که شامل نکاتی در ارتباط با پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۶ سال نیز می باشد.
برخی از این موارد به شرح زیر می باشد:
در کنار مراقبت از دندان ها، بهتر است کار های زیر را نیز انجام دهید:
دندان های نوزادتان به طور مداوم بررسی کنید. این بررسی شامل تمامی نقاط دهان نیز می باشد، به خصوص ناحیه زیر لب بالا جایی که دندان ها به لثه می رسند. بهتر است که به صورت منظم به دندانپزشک نیز مراجعه کنید.
یک رژیم سالم می تواند به استحکام دندان ها کمک کند. با اینکه میوه ها و سبزیجات سالم اند، اما مصرف بیش از حد خوراکی ها و نوشیدنی های اسیدی مانند پرتقال یا آبمیوه ها می توانند با کاهش pH ( افزایش میزان اسیدی بودن) دهان باعث آسیب دیدن دندان ها شود. شست و شوی دهان با آب پس از صرف غذا یا نوشیدنی می تواند به کاهش آسیب وارده به دندان ها کمک کند. باور عمومی بر این است که مصرف پنیر نیز می تواند با تغییر pH دهان، از میزان پوسیدگی دندان ها بکاهد. مصرف غذاهای سالم در دوران بارداری که دندان های نوزاد در حال شکل گیری می باشد بسیار مفید است.
شیر دهی بخشی از یک رژیم غذایی سالم می باشد. بسیار طبیعی است که گاهی مجبور به شیردهی در شب شوید.
بهتر است که پس از شیردهی در شب، دندان های نوزاد را به صورت ملایم مسواک بزنید. (باقی ماندن شیر دور دندانها به علت دارا بودن قند در شیر باعث پوسیدگی میباشد لذا حتما بعد از شیر دهی توصیه میشه دهان کودک تمیز بشه یا به کودک آب بدیم)
لازم است که هیچ وقت به طور مشترک از وسایلی مثل قاشق که نوزاد به داخل دهانش می برد، استفاده نکنید. این کار احتمال انتقال باکتری های عامل پوسیدگی دندان از والدین به نوزاد را افزایش میدهد.
زایلیتول نوعی کربوهیدرات طبیعی است که در آدامس وجود دارد و مانع اتصال باکتری ها به دندان می شود. کاهش میزان باکتری در دهان مادر می تواند احتمال انتقال باکتری از مادر به نوزاد را کمتر کند.
برخی از مردم بر این باورند که استفاده از فلوراید، کیفیت و استحکام مینای دندان را افزایش داده و پوسیدگی های اولیه را ترمیم می کند. با این وجود برخی دیگر بر این باورند که مصرف بیش از حد فلوراید خطرناک است و می تواند منجر به ایجاد لکه بر روی مینای دندان( فلورز مینا) شود. دکتر سیرز در ارتباط با استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید برای کودکان این گونه می گوید:
استفاده از خمیردندان ضروری نیست، اما اگر کودکتان از کفی که هنگام مسواک زدن ایجاد می شود لذت می برد، می توانید از خمیردندان های طعم دار ملایم استفاده کنید. قبل استفاده از خمیر دندان هایی که دارای فلوراید می باشند، لازم است که با دندانپزشک کودکتان مشورت کنید. اگر کودکتان از مکمل ها یا نوشیدنی های حاوی فلوراید استفاده میکند، لازم است که از خمیردندان های معمولی بدون فلوراید استفاده کنید.
شما برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودک چه راهکارهایی توصیه می کنید؟
اگر تجربیات موثری در این زمینه دارید حتما با کاربران ما به اشتراک بگذارید.
اگر سوالی در مورد مشکلات دهان و دندان کودکان داشتید حتما از متخصصان ما بپرسید.
اطلاعات تکمیلی در کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید“
امروزه همۀ متخصصان عقیده دارند که پوسیدگی دندان بیماری عفونی واگیرداری است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند.
مشخص شده است که بیماری به میزبان یا همان دندان، وجود غذا و باکتریها یا میکروب هایی که اسید تولید میکنند نیاز دارد.
بزاق دهان، مواد زمینه و میکروب ها، پلاک دندان را شکل میدهند که به سطح دندان چسبیده است این پلاک بلافاصله بعد از مسواک زدن در روی دندان تشکیل میشود و به تدریج بر مقدار آن افزوده میشود، چنانچه به طور مرتب مسواک زده نشودبه عنوان ماده غذایی میکروبها عمل میکند و میکروبها با استفاده از این مواد اسید تولید میکنند که این اسید اگر به مدت کافی بر روی دندان باقی بماند مواد معدنی دندان را از بین می برد، این امر اهمیت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به ما نشان میدهد.
پوسیدگی دندان یک بیماری قابل پیشگیری است و سرعت پیشروی آن در مراحل اولیه کند است در مراحل اولیه ایجاد پوسیدگی اگر بتوانیم محیط دهان را مناسب کنیم ممکن است از پیشرفت آن جلوگیری نموده یا حتی باعث بهبود پوسیدگی شویم.
جالب است بدانیم که این بیماری (پوسیدگی) توسط یک میکروب مشخص ایجاد میشود و ارتباط نزدیکی بین مقدار این میکروب در دهان مادران و کودکان وجود دارد. شایع ترین منبع انتقال میکروب به نوزاد یا کودک مادر میباشد و هر چقدر مقدار آن در دهان مادران کمتر باشد استقرار آن در دهان نوزادان دیرتر خواهد بود.
جالب است بدانیم که اگر کودکان در دورۀ دندان های شیری، بدون پوسیدگی بمانند احتمال بدون پوسیدگی ماندن در مراحل بعدی نیز وجود دارد.
به پوسیدگی هایی که به طور گسترده در یک یا چند سطح دندان های آسیای شیری اول در هر دو فک و دندان های جلویی فک بالا ودندان های نیش شیری در کودکان ۵ ساله و کوچکتر از آن دیده میشود، پوسیدگی زودرس دوران کودکی می گویند.
گفت وگو با والدین اغلب تغذیۀ نامناسب را آشکار میکند. کودک در هنگام خواب بعد از ظهر یا شب، با شیشۀ حاوی یک نوشیدنی شیرین در تختخواب گذاشته میشود. کودک به خواب میرود و مایع در اطراف دهان ها جمع میشود و باعث تجمع میکروب پوسیدگی زا و ایجاد پوسیدگی میشود.
کودکی که در هنگام شیر خوردن به خواب میرود باید وادار به آروغ زدن کرد و بعد در بستر گذاشت تا مایع در محیط دهان باقی نمانمد و به محض رویش دندان های شیری کودک، همانطور که قبلاً گفته شد باید تمیز کردن و مسواک زدن دندان ها آغاز شود و همزمان با توانایی نوزاد در خوردن شیر با فنجان، شیر دندان از پستان یا شیشه شیر را متوق کنند.
نتیجه میگیریم که کودک به هیچ عنوان با شیشه شیر به رختخواب نرود تا بخوابد، شیر را خورده بعد دندانهایش را تمیز کرده و بعد بخوابانیم.
عواملی که در ایجاد پوسیدگی تاثیر دارند
همانطور که قبلا گفته شد، بزاق مهمترین عامل در ایجاد پوسیدگی میباشد، اگر به علتی بزاق کم گردد ایجاد پوسیدگی بیشتر خواهد شد
هم مواد موجود در بزاق ( کلسیم، فلوراید و فسفر) و هم جریان و غلظت بزاق در روند پوسیدگی دخالت دارند هر چقدر بزاق بیشتر و رقیقتر باشد امکان شستشوی دندان ها با آن نیز بیشتر بوده و میزان پوسیدگی کمتر خواهد بود (البته با رعایت بهداشت دهانی مناسب)
کودکانی که در فقر متولد میشوند بیشتر از کودکانی که در خانواده های مرفه زندگی میکنند به پوسیدگی مبتلا میشوند و احتمال اینکه بیماری آنها بدون درمان بماند زیاد است.
روند پوسیدگی دندان های دائمی به خصوص در خانواده های پیشرفته رو به کاهش است ولی شیوع پوسیدگی دندان های شیری در بعضی گروه ها ثابت مانده یا حتی رو به افزایش است، علت آن نیز عدم آگاهی والدین از اهمیت دندان های شیری می باشد.
چون دندان های شیری در نهایت در دهان باقی نمی مانند بسیاری از والدین رسیدگی به آنها را جزو اعمال واجب و لازم نمی دانند ولی دندان های دائمی چون همیشگی می باشند دارای اهمیت زیادی هستند.
دندان های آسیای دائمی به محض رویش، اغلب فرورفتگی و شیارهایی دارند که به طور ناقص به یکدیگر پیوسته و سبب انباشته شدن مواد پلاک دندانی در عمق این نقص و گاه در تماس با عاج بدون مینا میشود.
این دندان ها به محض حضور در محیط دهان بخصوص در افرادیکه پوسیدگی های فعال در دهان دارند مستعد پوسیدگی می باشند، تکامل این شیارها با آهکی شدن مینای دندان در مجاورت بزاق دوسال به طول میانجامد، برای جلوگیری از پوسیدگی این شیارهای ناقص، از روشهای پیشگیری پوسیدگی که در کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید” به صورت تفصیلی شرح داده شده است.
دندان هایی که نامرتب و بی نظم قرار گرفته اند در فرآیند طبیعی جویدن تمیز نمی شوند، همچنین تمیز کردن مناسب دهان با مسواک و نخ دندان مشکل است بنابراین، این حالت میتواند در ایجاد پوسیدگی نقش داشته باشد.
دستگاه های ارتودنسی امکان تجمع مواد غذایی را افزایش می دهند لذا افرادی که از این دستگاه ها استفاده می کنند باید بهداشت دهانی خود را بسیار بالا نگه دارند.
همچنین ساختمان دندان در فاصلۀ بین مادۀ پر کردگی با آن در برابر پوسیدگی، عود کننده آسیب پذیر است به عبارتی دیگر پرکردن دندان به منظور ضمانت عدم وجود پوسیدگی بعدی در همین دندان نمی باشد، پر کردگی دندان فقط جایگزین ساختمان از دست رفته بر اثر پوسیدگی می شود ولی اگر بهداشت دهانی و تغذیه مناسب رعایت نگردد، پوسیدگی های جدید در زیر پر کردگی قبلی و در دندان قابل ایجاد است. پس هر چند سال یک بار باید پر کردگی های قدیمی کنترل شوند.
ارث نسبت به محیط تاثیر کلی کمتری در ایجاد پوسیدگی دندان دارد به عبارتی دیگر، درمانهای پیشگیرانه موثر همراه با رژیم غذایی مناسب و روشهای بهداشتی، می توانند بر عوامل ارثی که سبب ایجاد پوسیدگی می شوند، تاثیر مثبت بگذارد.
پوسیدگی توسط دندانپزشک و با ابزار مخصوص معاینه حفرات دندان ها و با نور کافی در مطب دندان پزشکی قابل تشخیص میباشد.
هرتغییر رنگی که روی دندان ها مشاهده میکنید پوسیدگی نیست و هر سطح عاری از رنگ نیز نشاندهندۀ عدم وجود پوسیدگی نمی باشد بعضی از پوسیدگی ها در نواحی بین دندانی و بین تماس دندان ها ایجاد میشود که با چشم و حتی با ابزارآلات در مطب قابل تشخیص نمی باشد در این موارد که دندانپزشک مشکوک به وجود پوسیدگی بین دندانی باشد، رادیوگرافی تجویز می شود .
رادیوگرافی های دندانی دارای حداقل میزان اشعه می باشند و ضروری متوجه کودک نمی باشد بخصوص اگر از پیش بند های سربی استفاده شود لذا در موارد تجویز رادیو گرافی از جانب دندانپزشک تردید به خود راه ندهید.
برای جلوگیری از ایجاد یا پیشرفت پوسیدگی های دندانی روش های مختلفی وجود دارند، حضور به موقع در مطب دندانپزشکی میتواند کمک موثری برای تشخیص پوسیدگی های اولیه یا انجام روش های پیشگیری برای دندان های مستعد پوسیدگی می باشد.
دندانپزشک برای تشخیص پوسیدگی نیاز به معاینه دهان بیماران هم به طور مستقیم و هم توسط رادیو گرافی دارد. اشعه مورد نیاز برای رادیو گرافی داخل دهان بسیار ناچیز می باشد ما مجاز هستیم تا ۱۴ فیلم رادیو گرافی کوچک داخل دهان برای هر بیمار در یک روز تجویز داشته باشیم پس جای هیچ نگرانی از بابت عوارض این رادیو گرافی نمی باشد.
به خاطر داشته باشیم که پزشکی که این رادیوگرافی ها را برای ما تجویز می کند نسبت به عوارض احتمالی آن ها کاملاً آگاه می باشد و در مقام یک پزشک قبل از شما به فکر سلامتی شما می باشد پس خواهشمند است در این مورد همکاری های لازم را با پزشک خود داشته باشید.
تغذیه و بهداشت دهان و دندان و همکاری بیماران مهمترین عوامل جلوگیری از پوسیدگی می باشند در کنار این عوامل، عوامل دندانپزشکی پیشگیری بسیار موثر عمل می کند ولی به خاطر داشته باشید که هیچ وقت هیچ عملی صد در صد نیست، تمام عوامل در کنار هم و با هم می تواند موثر باشد.
توصیه می شود از خوردن مواد شیرین و چسبنده تا حد امکان دوری کنید ولی هیچ وقت نمی توان کودک را از خوردن شیرینی، شکلات، پفک، چیپس و … منع کرد ولی تا حد امکان خوردن این تنقلات را به حداقل برسانید و بلافاصله بعد از خوردن این مواد چسبنده که به راحتی به سطوح دندانی می چسبند و باعث پوسیدگی می شوند به کودک توصیه نمایید مسواک بزند و یا اگر مسواک در دسترس نمی باشد حتما بعد از میل کردن مواد چسبنده از سیب یا هویج که سفت می باشد و عمل پاک کنندگی دارند استفاده نماید به این ترتیب که یک عدد سیب یا هویج را خوب شسته و به کودکتان بدهید تا آن را میل کند.
به خاطر داشته باشید که اینها جایگزین مسواک زدن نمی باشند فقط به طور موقت عمل پاک کنندگی دارد به محض رسیدن به منزل و قبل از خواب کودک حتماً باید مسواک بزند.
برگرفته از کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید“
همه ما از مراجعه به دندانپزشک ترس ناخود آگاهی داریم ولی باید بپذیریم برای نگهداری دندان ها به نحو احسن در طول عمر خود حداقل هر سال یک بار و در کودکان هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنیم.
برای انتخاب دندانپزشکی که درمانها یا زیبایی دندانهای خود را به او می سپارید، باید کاملاً آگاهانه با بررسی درمانها و احساس مسوولیت ایشان، از مهارت پزشک خود در کنترل موارد غیر مترقبه و همین طور بهداشت و استریلیزاسیون وسایل و ابزار الات دندانپزشکی و استفاده از مواد و تجهیزات خوب مطمئن شوید
با توجه به اینکه دندانپزشک شما دارای چه تخصصی است میبایست در زمان انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز و یا هر مکان دیگری اقدام نمایید.
امروزه رشته دندانپزشکی در هر شاخهای که باشد بسیار موردتوجه مراجعهکنندگان در جامعه قرار میگیرد. افراد به دلایل مختلفی به دندانپزشک مجرب مراجعه میکنند. این مراجعه ممکن است برای درمان و ترمیم یا برای زیبایی باشد، بسته به تشخیص دندانپزشک ،روشهای درمانی و ترمیمی بر روی مراجعهکنندگان انجام میشود؛ اما نکته مهم اینجاست که در انتخاب دندانپزشک خوب بهتر است فاکتور و شاخصههای مهمی را مدنظر داشته باشید.
قبل از اینکه برای درمان و یا زیبایی به مطب و یا کلینیکهای دندانپزشکی مراجعه کنید، سعی کنید دندانپزشک مناسب را مورد ارزیابی قرار داده و با بررسی ویژگیهای مختلف به انتخاب آن اقدام کنید و بههیچوجه در زمان مراجعه عجول نبوده و بدون کسب اطلاعات و آگاهیهای لازم به این مراکز مراجعه نکنید.
برای کسب آگاهی ابتدا نیاز است شما اطلاعات کافی در مورد رشته دندان پزشکی داشته باشید
دندانپزشکی چیست؟ و دندان پزشک چه کسی است؟
قدمت دانش دندانپزشکی را میتوان به هزاران سال قبل مربوط دانست و بنظر میرسد که همیاری و مبادلهٔ علمی در این زمینه در طی قرنهای متمادی و در ارتباط با فرهنگها و تمدنهای مختلف جهان به شکل گیری آنچه که امروزه از آن به عنوان دانش دندانپزشکی نام میبریم؛ انجامیدهاست
در واقع دندانپزشکی علمی است که به معالجه و درمان مشکلات دهان و دندان و فک و صورت بیماران میپردازد
یک دندان پزشک بعد از ورود به دانشگاه ۶ سال دوره ی دکترای عمومی خود را میگذراند و در زمان فارغ التحصیلی به عنوان جراح -دندانپزشک عمومی قادر به درمان ۹۰٪-٪۸۰ مشکلات دهان و دندان میباشد
با پیشرفت علم و گسترش شناسایی مشکلات پیچیده تر، شاخه های مختلف تخصصی در دندانپزشکی هم مانند پزشکی ایجاد شدند
یک دندانپزشک متخصص، دندانپزشکی میباشد که بعد از اتمام دوره ی دکترای عمومی خود به مدت ۳-۵ سال (بسته به رشته ی خاص) دوره ی تخصصی در رشته های مختلف را میگذارند و دانش و تجربه ی درمان موارد پیچیده تر را کسب میکند.
یک دندان پزشک حاذق و با تجربه میبایست از دانش و تجربه کافی برخوردار باشد تا بتواند تمامی زوایا برای درمان و ترمیم را مدنظر قرار داده و از بهترین درمان ممکن برای حفظ ونگهداری دندانهای شما بهره برده و شما را در جریان تمام مشکلات احتمالی پیش رو قرار دهد.
درمانهای زیبایی موارد تجویز ویژه ای دارن که باید توسط دندانپزشک با تجربه و دوره دیده بررسی شده و در صورت صلاحدید، با بیان فواید و مضرات ان و توافق مراجعه کننده انجام بگیرد.
درمانهای پوسیدگی دندان و اصلاح ساختارهای تخریب شده دندان معمولا دارای پایه و اساس علمی بوده و از یک یا چند روش مشخص و تعریف شده پیروی میکند
با توجه به موارد اشارهشده میبایست به این نکته مهم توجه داشت که انتخاب دندانپزشک خوب و آشنا به روانشناسی کودک و نوجوان و باتجربه در امر درمانهای دندانهای شیری از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه معاینه و درمان مشکلات دندان در این سنین نیاز به ظرافت و توجه بسیاری از سوی دندانپزشک موردنظر دارد.
مهمترین فاکتور برای انتخاب یک دندانپزشک مناسب برای اطفال داشتن اخلاق مناسب برای ارتباط برقرار کردن با کودکان میباشد. وابستگی بیشازحد اطفال به والدین باعث میشود که ارتباط برقرار کردن با آنها کمی دشوار به نظر آید، بنابراین یک دندانپزشک خوب میبایست با ترفندهای مختلف با کودکان ارتباط دوستانه برقرار نماید تا بتواند به معاینات و درمانهای مختلف برای برطرف نمودن عارضههای مختلف در دهان اطفال بپردازد؛ بنابراین در کنار دانش و تجربه، اخلاق نیز از موارد مهم در زمان انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز محسوب می شود.
با توجه به اینکه متخصص دندانپزشک مخصوص کودکان است و یا بزرگسالان، میتوانید به بررسی ویژگیهای مختلفی بپردازید که در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.
امروزه افراد مختلفی برای برخورداری از امکانات و خدمات مختلف به مطب و کلینیکهای تخصصی دندانپزشکی مراجعه میکنند. با توجه به اینکه متخصص بزرگسال و کودکان از یکدیگر متفاوت هستند.
در این بخش در رابطه با دندانپزشک خوب در تبریز برای بزرگسالان اطلاعاتی را در اختیار شما عزیزان قرار میدهیم. یک دندانپزشک خوب برای بزرگسالان میبایست از سواد و تجربه کافی برخوردار باشد تا بتواند تمامی زوایا برای درمان و ترمیم را مدنظر قرار دهد.
با توجه به اینکه برای درمان ریشه و یا دندانهای فرسوده به دندانپزشکی مراجعه نمودهاید، میبایست متخصص تمامی روشهای درمانی و هزینههای مختلف را بهدرستی و باصداقت کامل برای شما واکاوی نماید.
در واقع زیبایی دندانها با درمان آن متفاوت بوده و در برخی موارد دیده شده است که ظاهر دندانها مشکلی نداشته و فرد میبایست از لحاظ درمانی مورد معاینات لازم توسط متخصص قرار گیرد. متخصص مجرب و یا بهتر بگوییم دندانپزشک خوب در تبریز دارای ویژگیهای مهم دیگری است که در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.
امروزه توجه به بهداشت دهان و دندان کودکان در بین والدین و متخصصین به موضوعی مهم تبدیلشده است.
با این تصور که رسیدگی به دندانهای کودکان از ضروریات محسوب نمیشود نمیتوان از این امر مهم چشمپوشی نمود، چراکه بسیاری از عارضههای دندانی در بزرگسالی ریشه در مشکلات دهان و دندان در دوران کودکی دارد.
با توجه به موارد اشاره شده میبایست به این نکته مهم توجه داشت که انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز و یا هر مکان دیگری برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه معاینه و درمان مشکلات دندان در این سنین نیاز به ظرافت و توجه بسیاری از سوی دندانپزشک موردنظر دارد.
مهمترین فاکتور برای انتخاب یک دندانپزشک مناسب برای اطفال داشتن اخلاق مناسب برای ارتباط برقرار کردن با کودکان میباشد. وابستگی بیشازحد اطفال به والدین باعث میشود که ارتباط برقرار کردن با آنها کمی دشوار به نظر آید، بنابراین یک دندانپزشک خوب میبایست با ترفندهای مختلف با کودکان ارتباط دوستانه برقرار نماید تا بتواند به معاینات و درمانهای مختلف برای برطرف نمودن عارضههای مختلف در دهان اطفال بپردازد؛ بنابراین در کنار سواد و تجربه، اخلاق نیز از موارد مهم در زمان انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز محسوب می شود.
در بخشهای قبلی در رابطه با اهمیت انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز و یا هر شهر دیگری پرداختیم.
بهصورت کلی دندانپزشک خوب و مجرب نیازمند برخورداری از چند ویژگی مهم و کلیدی است که میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
اما در کنار موارد گفتهشده ویژگیهای دیگری همچون صداقت، دقت کافی، کارنامه موفق درمانی و چندین مورد دیگر میتواند شما را در انتخاب دندانپزشک خوب در تبریز
یاری رساند.
مطالعات نشان داده بیش از ۸۵ درصد جامعه از طریق دوستان و آشنایان یک دندانپزشک خود را انتخاب می کنند البته می توان گفت راه درستی است چون حداقل دندانپزشک شما امتحانش را پس داده است.
فرض کنیم شما به جایی نقل مکان کرده اید هیچ گونه دوستان و فامیلی ندارید پس انتخاب شما سخت تر و دقیق تر خواهد شد اولین نکته ای که باید در نظر بگیرید این است که دندانپزشک شما چند سال سابقه دارد؟
تجربه اش در زمینه درمان و عمل های که نیاز دارید چقدر است؟
تا چه در کنفرانس ها خارج از کشور دو دوره های مختلف آموزشی شرکت می کند؟
آیا در مطب او برای بیماران وسایل راحتی مانند تلویزیون یا موسیقی فراهم است؟
نکته ای که اکثر بیماران دقت نمی کنند شیوه پرداخت دکتر مورد نظر می باشد که گهگاهی باعث دلخوری دو طرفه خواهد شد لطفا و حتما از منشی مطب قبل از اجرای هر کاری این سوال پرسیده شود.
نکته ای که بسیار مهم است اطلاعات مواد دندانپزشکی به کار رفته می باشد از دندانپزشک مورد نظر بخواهید کدام یک از مواد بیحسی یا بیهوشی که مجاز به استفاده از آنها است را به کار میبرد؟
و برای شما حتی الامکان توضیح دهید هر مواد نقش آن در نگهداری و زیبایی دندان شما چگونه است.
مطالعات نشان داده هر چقدر مریض اطلاعات بیشتر در زمینه درمان خود داشته باشد با استرس کمتری بر روی یونیت دندانپزشک می نشیند.
دکتر سیوان فنیکل، استاد دندانپزشکی دانشگاه نیویورک می گوید: «غذایی که میان دندان ها باقی می ماند موج التهاب لثه و پوسیدگی دندان می شود و استفاده از نخ دندان تنها راه خلاص شدن از شر این غذاهای باقی مانده میان دندان ها است و استفاده از مسواک تنها برای تمیز کردن روی دندان مفید است و با استفاده از آن نمی توان از شر غذاهای باقی مانده میان دندان ها خلاص شد.»
کمک به سلامت قلب
دکتر پالومو می گوید: «استفاده از نخ دندان باعث می شود که باقی مانده های غذایی از بین دندان ها گرفته شوند و در نتیجه باکتری موجود در آن ها نمی تواند منجر به بیماری لثه شود.»
چیزی برای از دست دادن ندارید
دکتر پالومو می گوید: «این سازمان هایی که مرتبط با دندان هستند بسیار معتبر هستند و در نتیجه پیروی از توصیه های آن ها مفید است.»
دکتر فینکل می گوید: «در طبابت خودم به این نتیجه رسیدم که افرادی که روزانه از نخ دندان استفاده می کنند لثه های سالم تری دارند و مدت عمر دندان های آن ها بیشتر است.»
اگر به دنبال این هستید که راهی مناسب بیابید و همچنین کودکان نازنین خود را به مسواک زدن علاقه مند کنید ما می توانیم در این مورد به شما کمک کنیم تا کودکان هر روز بیشتر از دیروز به مسواک و مسواک زدن علاقه مند شوند فقط کافی است که شما عزیزان به حرف ها و نکاتی که برای شما در قسمت زیر قرار داده ایم توجه خاصی داشته باشید.
توجه به بهداشت دهان کودکان بسیار اهمیت دارد و به والدین توصیه می شود از مسواک های مخصوص نوزادان که نرم و کوچک هستند برای تمیز نگه داشتن دندان کودک خود استفاده کنند.
با ما همراه شوید و مطالب مفیدی در مورد مسواک زدن کودک و نوزاد مطالعه کنید. یکی از اصولی ترین و مهم ترین شیوه مراقبت از دندان ها، مسواک زدن است و والدین وظیفه دارند با نظارت دقیق و اتخاذ تدابیری، مشکل کودکانی را که از مسواک زدن سرباز می زنند را برطرف کنند.برای پیشگیری از مشکلات بعدی در سلامت دندان های کودک بهتر است مسواک زدن را از همان زمان که دندان ها شروع به رویش کردند، یعنی حدود شش ماهگی، آغاز کنید.
شروع از دوران نوزادی
نکته مهم آن است که مسواک زدن برای کودک را از همان نوزادی شروع کنیم. انجمن دندانپزشکان آمریکا پیشنهاد کرده که دهان نوزاد را از همان روزهای اول بعد از تولد تمیز کنید. البته در این زمان او هنوز دندانی ندارد و مسواکی هم لازم نیست اما می توانید بعد از هر وعده غذا یا شیر مادر، با یک گاز یا دستمال مرطوب، لثه های او را تمیز کنید. این کار سه فایده دارد: اول اینکه پلاکی را که روی لثه جمع شده برمی دارد. پلاک، ماده چسبناکی است که از باکتری ها، خرده های غذا و مخاط تشکیل شده است.
برداشتن آن مانع از رشد باکتری های متعدد روی لثه کودک می شود. دوم اینکه موجب می شود کودک به داشتن یک دهان تمیز و عاری از پلاک عادت کند و در نتیجه مرحله بعدی که مسواک زدن است، برای او ساده تر خواهد شد. سوم اینکه این مساله موجب می شود که کودک شما به اینکه کسی در دهانش دست ببرد، عادت کند. در این صورت در آینده، مسواک زدن و یا معاینه دندانپزشک برای او آسان تر خواهد شد.
اولین دندان کودک در حدود شش ماهگی تا یک سالگی در می آید. در این زمان می توانید از یک گوش پاک کن برای تمیز کردن دندان وی استفاده کنید به تدریج با زیادتر شدن تعداد دندان ها، می توان از یک مسواک نرم کوچک کمک گرفت. با وجود اینکه شاید کودک شما این امر را دوست نداشته باشد و با شما بجنگد اما مهم است که پلاک میکروبی از روی دندان هایش پاک شود.
در سنین کودکی پوسیدگی دندان ها سریع تر پیشرفت می کند و با مسواک زدن می توانیم عامل اصلی پوسیدگی را از بین ببریم. به مساله این طور نگاه کنید: پوسیدگی دندان یک بیماری است! نه فقط یک سوراخ در دندان.
تا حدود سن ۶ تا ۷ سالگی، شما مسوول پاکیزه نگه داشتن دندان های کودک خود هستید. تا قبل از شش سالگی، حتی اگر فکر می کنید کودک شما قادر به مسواک زدن دندان هایش است اما لازم است باز هم شما بر کار او نظارت داشته باشید. کودک باید بداند که دندان هم مانند بقیه قسمت های بدنش باید تمیز شود. به او بگویید همان طور که تو دست هایت را می شوری، باید دندان هایت را هم تمیز کنی!
چه باید کرد؟
راه اصلی برای علاقه مند کردن کودکان به مسواک زدن این است که این کار را برای آنها جالب نشان دهیم. از همین امروز شروع کنید و به دنبال راه های جذاب برای تشویق او باشید. بهتر است که کودک احساس کند مسواک زدن یک سرگرمی جالب است نه یک اجبار!
یک روش موثر این است که به کودک اجازه دهید که او دندان های شما را مسواک بزند. شما در طول این مدت باید بخندید و نشان دهید که او چه کار جالبی انجام می دهد. سپس اجازه دهید خود او دندان هایش را مسواک بزند و در نهایت خود شما دندان های او را تمیز کنید. کار دیگری که می توان انجام داد، این است که کودک را تشویق کنید تا به طور مثال دندان های عروسک خود را مسواک بزند.
اجازه بدهید کودک مسواک و خمیر دندان خود را انتخاب کند (البته بانظارت شما). این کار او را به مسواک زدن علاقه مند می کند. هنگام مسواک زدن دندان های کودک، سعی کنید این کار را به آرامی و بدون عجله انجام دهید تا لثه های او آزرده نشود و لطفا هرگز تهدید نکنید که اگر مسواک نزنی تو را پیش دندانپزشک می برم!
در بسیاری از موارد، ریشه ترس کودکان در همین تهدیدها نهفته است. مهم است که همه قسمت های دندان تمیز شوند. به طور معمول حدود دو تا سه دقیقه زمان برای مسواک زدن توصیه می شود که البته اغلب افراد، حتی بزرگسالان، کمتر از یک دقیقه را صرف انجام آن می کنند.
اینکه کودک را وادار کنیم دو سه دقیقه مسواک را در دهانش تحمل کند، کار سختی است. برای این کار می توانید آهنگی را با هم گوش کنید و یا آهنگی را که حدود دو دقیقه است، برایش بخوانید تا سر او گرم شود.
هنگام مسواک زدن، بیشتر وقت را صرف دندان های عقب کنید زیرا پوسیدگی در این دندان ها بیشتر ایجاد می شود. سپس نوبت به دندان های جلو می رسد. هنگامی که کودکان خودشان مسواک می زنند، اغلب فقط سطوح جونده را تمیز می کنند. باید به آنها آموخت که سطوح داخلی و خارجی را هم مسواک کنند. به کودک بیاموزید که دهانش را با آب بشوید و سپس آن را تف کند.
خمیر دندان، خوب یا بد؟
نکته مهم آن است که تا وقتی کودک یاد نگرفته آب دهانش را خالی کند، باید از خمیر دندان (آن هم به مقدار زیاد) استفاده نکرد. تا حدود دو سالگی مسواک خالی همراه با آب یا خمیر دندان های فاقد فلوراید کافی است. زیرا قورت دادن خمیردندان های حاوی فلوراید می تواند موجب بروز مشکلاتی در کودک شود.
بعد از سن دو سالگی هم به اندازه یک نخود خمیر دندان کافی است. زیرا مقادیر بیشتر آن موجب ایجاد کف زیاد در دهان می شود و ممکن است آزاردهنده باشد. اندازه مسواک هم مهم است. مسواک های کودکان باید سرکوچکی داشته باشد که به آسانی داخل دهان کودک جا شود. موهای آن هم باید نرم باشد. سطح زبان را هم تمیز کنید.زبان می تواند محل مناسبی برای رشد و تکثیر انواع باکتری ها باشد که موجب ایجاد بوی بد دهان می شود.
نخ کشیدن میان دندان های کودک هم مهم است. البته اغلب دندان های شیری، به خصوص دندان های جلو، از هم فاصله دارد و چندان لزومی به تمیز کردن فاصله میان آنها نیست. اما دندان های عقب به تدریج به هم نزدیک می شود و سپس به هم می چسبد. در این زمان باید نخ کشیدن را شروع کرد.نخ دندان های گوناگونی در بازار وجود دارد که بعضی از آنها مخصوص کودکان است. هنگام نخ کشیدن هم باید مواظب باشیم که نخ را با فشار و محکم وارد فضای میان دندان ها نکنیم زیرا سبب ایجاد زخم در لثه می شود.
در نهایت باید گفت که کودک در همه زمینه ها از پدر و مادر تقلید می کند. اگر شما مساله مسواک زدن و بهداشت دهان را جدی بگیرید، مطمئن باشید کودک هم علاقه مند می شود از شما پیروی کند.
منبع: بخش کودکیاری آکاایران
چرا با وجودی که دندانهای شیری موقتی هستند و با دندانهای دایمی جایگزین میشوند، باید ترمیم بشوند و یا مراقبت از آنها مهم و ضروری است؟