لطفا صبر کنید...
لطفا صبر کنید...
چگونه میتوان از پوسیدگی دندان کودک پیشگیری کرد؟ علت این مشکل چیست؟
برخی از دندانپزشک ها عامل اصلی پوسیدگی دندان های کودکان را شیردهی می دانند. با این حال شیردهی به کودکانی که تازه دندان در آورده اند، امری طبیعی است و این اتفاق هر موقعی از شبانه روز می تواند رخ بدهد.
بسیاری از کودکان در سراسر دنیا از شیر مادرشان تغذیه می شوند و مشکلی برایشان پیش نمی آید. در این مقاله از بخش سلامت کودک و دندانپزشکی، به معرفی راه کارهایی می پردازیم که می توانند به شما در مراقبت از دندان های کودکانتان کمک کنند.
تاکنون هیچ مطالعه ای نشان نداده است که توقف شیردهی میتواند پوسیدگی دندان را متوقف کند. خرابی دندان بیشتر به خاطر مصرف خوراکی های شیرین، بهداشت ضعیف دهان و دندان و حضور برخی از باکتری ها در دهان بوجود می آید.
بسیار مهم است که با صرف نظر از شیردهی، دندان های نوزادن را تمیز نگه داریم. باید هر گونه اثر غذا را پاک کرده و میزان استرپتوکوکوس میوتانس دهانی ( یکی از فلور نرمال یا باکتریهایی که به طور طبیعی در دهان ساکن هستند) را کاهش دهیم.
مجله Public Health England مقاله ای ۹۸ صفحه ای را در ارتباط با بهداشت دهانی منتشر کرده است که شامل نکاتی در ارتباط با پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۶ سال نیز می باشد.
برخی از این موارد به شرح زیر می باشد:
در کنار مراقبت از دندان ها، بهتر است کار های زیر را نیز انجام دهید:
دندان های نوزادتان به طور مداوم بررسی کنید. این بررسی شامل تمامی نقاط دهان نیز می باشد، به خصوص ناحیه زیر لب بالا جایی که دندان ها به لثه می رسند. بهتر است که به صورت منظم به دندانپزشک نیز مراجعه کنید.
یک رژیم سالم می تواند به استحکام دندان ها کمک کند. با اینکه میوه ها و سبزیجات سالم اند، اما مصرف بیش از حد خوراکی ها و نوشیدنی های اسیدی مانند پرتقال یا آبمیوه ها می توانند با کاهش pH ( افزایش میزان اسیدی بودن) دهان باعث آسیب دیدن دندان ها شود. شست و شوی دهان با آب پس از صرف غذا یا نوشیدنی می تواند به کاهش آسیب وارده به دندان ها کمک کند. باور عمومی بر این است که مصرف پنیر نیز می تواند با تغییر pH دهان، از میزان پوسیدگی دندان ها بکاهد. مصرف غذاهای سالم در دوران بارداری که دندان های نوزاد در حال شکل گیری می باشد بسیار مفید است.
شیر دهی بخشی از یک رژیم غذایی سالم می باشد. بسیار طبیعی است که گاهی مجبور به شیردهی در شب شوید.
بهتر است که پس از شیردهی در شب، دندان های نوزاد را به صورت ملایم مسواک بزنید. (باقی ماندن شیر دور دندانها به علت دارا بودن قند در شیر باعث پوسیدگی میباشد لذا حتما بعد از شیر دهی توصیه میشه دهان کودک تمیز بشه یا به کودک آب بدیم)
لازم است که هیچ وقت به طور مشترک از وسایلی مثل قاشق که نوزاد به داخل دهانش می برد، استفاده نکنید. این کار احتمال انتقال باکتری های عامل پوسیدگی دندان از والدین به نوزاد را افزایش میدهد.
زایلیتول نوعی کربوهیدرات طبیعی است که در آدامس وجود دارد و مانع اتصال باکتری ها به دندان می شود. کاهش میزان باکتری در دهان مادر می تواند احتمال انتقال باکتری از مادر به نوزاد را کمتر کند.
برخی از مردم بر این باورند که استفاده از فلوراید، کیفیت و استحکام مینای دندان را افزایش داده و پوسیدگی های اولیه را ترمیم می کند. با این وجود برخی دیگر بر این باورند که مصرف بیش از حد فلوراید خطرناک است و می تواند منجر به ایجاد لکه بر روی مینای دندان( فلورز مینا) شود. دکتر سیرز در ارتباط با استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید برای کودکان این گونه می گوید:
استفاده از خمیردندان ضروری نیست، اما اگر کودکتان از کفی که هنگام مسواک زدن ایجاد می شود لذت می برد، می توانید از خمیردندان های طعم دار ملایم استفاده کنید. قبل استفاده از خمیر دندان هایی که دارای فلوراید می باشند، لازم است که با دندانپزشک کودکتان مشورت کنید. اگر کودکتان از مکمل ها یا نوشیدنی های حاوی فلوراید استفاده میکند، لازم است که از خمیردندان های معمولی بدون فلوراید استفاده کنید.
شما برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودک چه راهکارهایی توصیه می کنید؟
اگر تجربیات موثری در این زمینه دارید حتما با کاربران ما به اشتراک بگذارید.
اگر سوالی در مورد مشکلات دهان و دندان کودکان داشتید حتما از متخصصان ما بپرسید.
اطلاعات تکمیلی در کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید“
امروزه همۀ متخصصان عقیده دارند که پوسیدگی دندان بیماری عفونی واگیرداری است که عوامل متعددی بر شروع و پیشرفت آن اثر دارند.
مشخص شده است که بیماری به میزبان یا همان دندان، وجود غذا و باکتریها یا میکروب هایی که اسید تولید میکنند نیاز دارد.
بزاق دهان، مواد زمینه و میکروب ها، پلاک دندان را شکل میدهند که به سطح دندان چسبیده است این پلاک بلافاصله بعد از مسواک زدن در روی دندان تشکیل میشود و به تدریج بر مقدار آن افزوده میشود، چنانچه به طور مرتب مسواک زده نشودبه عنوان ماده غذایی میکروبها عمل میکند و میکروبها با استفاده از این مواد اسید تولید میکنند که این اسید اگر به مدت کافی بر روی دندان باقی بماند مواد معدنی دندان را از بین می برد، این امر اهمیت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را به ما نشان میدهد.
پوسیدگی دندان یک بیماری قابل پیشگیری است و سرعت پیشروی آن در مراحل اولیه کند است در مراحل اولیه ایجاد پوسیدگی اگر بتوانیم محیط دهان را مناسب کنیم ممکن است از پیشرفت آن جلوگیری نموده یا حتی باعث بهبود پوسیدگی شویم.
جالب است بدانیم که این بیماری (پوسیدگی) توسط یک میکروب مشخص ایجاد میشود و ارتباط نزدیکی بین مقدار این میکروب در دهان مادران و کودکان وجود دارد. شایع ترین منبع انتقال میکروب به نوزاد یا کودک مادر میباشد و هر چقدر مقدار آن در دهان مادران کمتر باشد استقرار آن در دهان نوزادان دیرتر خواهد بود.
جالب است بدانیم که اگر کودکان در دورۀ دندان های شیری، بدون پوسیدگی بمانند احتمال بدون پوسیدگی ماندن در مراحل بعدی نیز وجود دارد.
به پوسیدگی هایی که به طور گسترده در یک یا چند سطح دندان های آسیای شیری اول در هر دو فک و دندان های جلویی فک بالا ودندان های نیش شیری در کودکان ۵ ساله و کوچکتر از آن دیده میشود، پوسیدگی زودرس دوران کودکی می گویند.
گفت وگو با والدین اغلب تغذیۀ نامناسب را آشکار میکند. کودک در هنگام خواب بعد از ظهر یا شب، با شیشۀ حاوی یک نوشیدنی شیرین در تختخواب گذاشته میشود. کودک به خواب میرود و مایع در اطراف دهان ها جمع میشود و باعث تجمع میکروب پوسیدگی زا و ایجاد پوسیدگی میشود.
کودکی که در هنگام شیر خوردن به خواب میرود باید وادار به آروغ زدن کرد و بعد در بستر گذاشت تا مایع در محیط دهان باقی نمانمد و به محض رویش دندان های شیری کودک، همانطور که قبلاً گفته شد باید تمیز کردن و مسواک زدن دندان ها آغاز شود و همزمان با توانایی نوزاد در خوردن شیر با فنجان، شیر دندان از پستان یا شیشه شیر را متوق کنند.
نتیجه میگیریم که کودک به هیچ عنوان با شیشه شیر به رختخواب نرود تا بخوابد، شیر را خورده بعد دندانهایش را تمیز کرده و بعد بخوابانیم.
عواملی که در ایجاد پوسیدگی تاثیر دارند
همانطور که قبلا گفته شد، بزاق مهمترین عامل در ایجاد پوسیدگی میباشد، اگر به علتی بزاق کم گردد ایجاد پوسیدگی بیشتر خواهد شد
هم مواد موجود در بزاق ( کلسیم، فلوراید و فسفر) و هم جریان و غلظت بزاق در روند پوسیدگی دخالت دارند هر چقدر بزاق بیشتر و رقیقتر باشد امکان شستشوی دندان ها با آن نیز بیشتر بوده و میزان پوسیدگی کمتر خواهد بود (البته با رعایت بهداشت دهانی مناسب)
کودکانی که در فقر متولد میشوند بیشتر از کودکانی که در خانواده های مرفه زندگی میکنند به پوسیدگی مبتلا میشوند و احتمال اینکه بیماری آنها بدون درمان بماند زیاد است.
روند پوسیدگی دندان های دائمی به خصوص در خانواده های پیشرفته رو به کاهش است ولی شیوع پوسیدگی دندان های شیری در بعضی گروه ها ثابت مانده یا حتی رو به افزایش است، علت آن نیز عدم آگاهی والدین از اهمیت دندان های شیری می باشد.
چون دندان های شیری در نهایت در دهان باقی نمی مانند بسیاری از والدین رسیدگی به آنها را جزو اعمال واجب و لازم نمی دانند ولی دندان های دائمی چون همیشگی می باشند دارای اهمیت زیادی هستند.
دندان های آسیای دائمی به محض رویش، اغلب فرورفتگی و شیارهایی دارند که به طور ناقص به یکدیگر پیوسته و سبب انباشته شدن مواد پلاک دندانی در عمق این نقص و گاه در تماس با عاج بدون مینا میشود.
این دندان ها به محض حضور در محیط دهان بخصوص در افرادیکه پوسیدگی های فعال در دهان دارند مستعد پوسیدگی می باشند، تکامل این شیارها با آهکی شدن مینای دندان در مجاورت بزاق دوسال به طول میانجامد، برای جلوگیری از پوسیدگی این شیارهای ناقص، از روشهای پیشگیری پوسیدگی که در کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید” به صورت تفصیلی شرح داده شده است.
دندان هایی که نامرتب و بی نظم قرار گرفته اند در فرآیند طبیعی جویدن تمیز نمی شوند، همچنین تمیز کردن مناسب دهان با مسواک و نخ دندان مشکل است بنابراین، این حالت میتواند در ایجاد پوسیدگی نقش داشته باشد.
دستگاه های ارتودنسی امکان تجمع مواد غذایی را افزایش می دهند لذا افرادی که از این دستگاه ها استفاده می کنند باید بهداشت دهانی خود را بسیار بالا نگه دارند.
همچنین ساختمان دندان در فاصلۀ بین مادۀ پر کردگی با آن در برابر پوسیدگی، عود کننده آسیب پذیر است به عبارتی دیگر پرکردن دندان به منظور ضمانت عدم وجود پوسیدگی بعدی در همین دندان نمی باشد، پر کردگی دندان فقط جایگزین ساختمان از دست رفته بر اثر پوسیدگی می شود ولی اگر بهداشت دهانی و تغذیه مناسب رعایت نگردد، پوسیدگی های جدید در زیر پر کردگی قبلی و در دندان قابل ایجاد است. پس هر چند سال یک بار باید پر کردگی های قدیمی کنترل شوند.
ارث نسبت به محیط تاثیر کلی کمتری در ایجاد پوسیدگی دندان دارد به عبارتی دیگر، درمانهای پیشگیرانه موثر همراه با رژیم غذایی مناسب و روشهای بهداشتی، می توانند بر عوامل ارثی که سبب ایجاد پوسیدگی می شوند، تاثیر مثبت بگذارد.
پوسیدگی توسط دندانپزشک و با ابزار مخصوص معاینه حفرات دندان ها و با نور کافی در مطب دندان پزشکی قابل تشخیص میباشد.
هرتغییر رنگی که روی دندان ها مشاهده میکنید پوسیدگی نیست و هر سطح عاری از رنگ نیز نشاندهندۀ عدم وجود پوسیدگی نمی باشد بعضی از پوسیدگی ها در نواحی بین دندانی و بین تماس دندان ها ایجاد میشود که با چشم و حتی با ابزارآلات در مطب قابل تشخیص نمی باشد در این موارد که دندانپزشک مشکوک به وجود پوسیدگی بین دندانی باشد، رادیوگرافی تجویز می شود .
رادیوگرافی های دندانی دارای حداقل میزان اشعه می باشند و ضروری متوجه کودک نمی باشد بخصوص اگر از پیش بند های سربی استفاده شود لذا در موارد تجویز رادیو گرافی از جانب دندانپزشک تردید به خود راه ندهید.
برای جلوگیری از ایجاد یا پیشرفت پوسیدگی های دندانی روش های مختلفی وجود دارند، حضور به موقع در مطب دندانپزشکی میتواند کمک موثری برای تشخیص پوسیدگی های اولیه یا انجام روش های پیشگیری برای دندان های مستعد پوسیدگی می باشد.
دندانپزشک برای تشخیص پوسیدگی نیاز به معاینه دهان بیماران هم به طور مستقیم و هم توسط رادیو گرافی دارد. اشعه مورد نیاز برای رادیو گرافی داخل دهان بسیار ناچیز می باشد ما مجاز هستیم تا ۱۴ فیلم رادیو گرافی کوچک داخل دهان برای هر بیمار در یک روز تجویز داشته باشیم پس جای هیچ نگرانی از بابت عوارض این رادیو گرافی نمی باشد.
به خاطر داشته باشیم که پزشکی که این رادیوگرافی ها را برای ما تجویز می کند نسبت به عوارض احتمالی آن ها کاملاً آگاه می باشد و در مقام یک پزشک قبل از شما به فکر سلامتی شما می باشد پس خواهشمند است در این مورد همکاری های لازم را با پزشک خود داشته باشید.
تغذیه و بهداشت دهان و دندان و همکاری بیماران مهمترین عوامل جلوگیری از پوسیدگی می باشند در کنار این عوامل، عوامل دندانپزشکی پیشگیری بسیار موثر عمل می کند ولی به خاطر داشته باشید که هیچ وقت هیچ عملی صد در صد نیست، تمام عوامل در کنار هم و با هم می تواند موثر باشد.
توصیه می شود از خوردن مواد شیرین و چسبنده تا حد امکان دوری کنید ولی هیچ وقت نمی توان کودک را از خوردن شیرینی، شکلات، پفک، چیپس و … منع کرد ولی تا حد امکان خوردن این تنقلات را به حداقل برسانید و بلافاصله بعد از خوردن این مواد چسبنده که به راحتی به سطوح دندانی می چسبند و باعث پوسیدگی می شوند به کودک توصیه نمایید مسواک بزند و یا اگر مسواک در دسترس نمی باشد حتما بعد از میل کردن مواد چسبنده از سیب یا هویج که سفت می باشد و عمل پاک کنندگی دارند استفاده نماید به این ترتیب که یک عدد سیب یا هویج را خوب شسته و به کودکتان بدهید تا آن را میل کند.
به خاطر داشته باشید که اینها جایگزین مسواک زدن نمی باشند فقط به طور موقت عمل پاک کنندگی دارد به محض رسیدن به منزل و قبل از خواب کودک حتماً باید مسواک بزند.
برگرفته از کتاب “دندانهای کودک خود را بهتر بشناسید“
ارتودنسی دندان یکی از موثرترین راهها برای رفع مشکلات و ناهنجاری های دندان است که اگر در سنین پایین تر صورت بگیرد تاثیر سریعتر و موثرتری خواهد داشت.
حتما تا به حال کودکان زیادی را در اطراف خود دیده اید که با دندان های سیم کشی شده می خندند و بسیار هم بامزه به نظر می رسند، اما تا به حال فکر کرده اید علت سیم کشی یا ارتودنسی دندان بچه ها در این سن و سال چیست؟
آیا لازم است که در این سن کم این شرایط را تحمل کنند؟
سن ارتودنسی مساله بسیار مهمی است که باید به آن توجه کرد چون سن بر کیفیت ارتودنسی تاثیر خواهد گذاشت.
فواید ارتودنسی دندان برای سلامتی بسیار است، به عنوان مثال وقتی دندانها به صورت منظم کنار هم چیده شده باشند، عمر آنها افزایش خواهد یافت. پس اگر حدس می زنید دندان شما به ارتودنسی نیاز دارد باید سریع تر برای مشاوره نزد دندانپزشک بروید.
ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندان های نامنظم است.
با انجام ارتودنسی مشکلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان ها در فک برطرف شده و فرد می تواند با کیفیت بهتری غذا بخوریم و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشیم.
امروزه وظیفه ارتودنتیست‌ها فقط ردیف کردن دندانها نیست.
ایجاد لبخند زیبا، نیازمند توجه به مسائل بسیاری است که یکی از آنها ردیف بودن دندان‌هاست.
متخصص ارتودنسی به جای فکر کردن ساده به این که دندان ها را ردیف کند، باید به ایجاد لبخندی فکر کند که بتواند اعتماد به نفس، جذابیت و از همه مهم تر شادی و خوشحالی بیشتری را برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان فراهم کند. متخصص ارتودنسی باید به این مساله اعتقاد داشته باشد که درمان با ارتودنسی، بتواند سودمندی همیشگی و فرصت های بیشتری برای بیمار فراهم کند.
برخی از افراد به دلایل متفاوتی، دندان‌هایشان کج درآمده، روی یکدیگر رشد کرده یا پیچیده شده است. گاهی پیش می‌آید که دهان بعضی از افراد و یا کودکان برای دندان‌هایشان کوچک است که این مسئله باعث شلوغی دندانها و تغییر جهت آنها میشود. همچنین ممکن است فک‌های بالا و پایین شخص یک اندازه نبوده یا بدشکل باشند، که این مشکل را در مواقعی که فک بالا جلو آمده باشد اختلال اُوِربایت (Overbite) و در مواردی که فک پایین جلو آمده باشد اختلال آندِربایت (Underbite) می‌نامند.
به طور کلی این اختلالات سبب میشود که فک و دندانهای پایین یا بالا از یکدیگر جلوتر بیایند و افراد در صورت دچار بودن به چنین شرایطی، معمولاً ظاهری غیر جذاب دارند که این وضعیت میتواند منجر به ایجاد شرایط اجتماعی منفی برای زندگی افراد شود. راه کار درمانی برای این مشکلات مرتب کردن دندان و ردیف کردن دندان می باشد.
معمولاً کج بودن دندانها، اُوِربایت‌ها و آندِربایت‌ها، درست مانند رنگ چشم و اندازه دست‌ها موروثی هستند. دلایل دیگری که سبب میشوند دندانهای بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگیرند، شامل از دست دادن زود هنگام دندانهای شیری یا دائمی، نامناسب بودن اندازه‌ی مواد به کار رفته برای اعمال ترمیمی دندان مانند پر کردن یا نصب تاج، التهاب لثه، تومورهای فک یا دهان، فشار بیش از حد روی دندانها و لثه‌ها، عدم انطباق فک‌ها بعد از آسیب‌دیدگی و یا مشکلات عمومی میشود.
مرتب کردن دندان و ردیف کردن دندان هم به دلایل سلامتی و هم به دلایل زیبایی حائز اهمیت است زیرا دندانهای صاف را راحت‌تر و بهتر میتوان تمیز کرد و از پوسیدگی و بروز بیماری‌های لثه جلوگیری نمود.
با ردیف کردن دندان ها بهتر میتوان جوید و بیشتر می‌توانید از غذا خوردن لذت ببرید. مرتب کردن دندان میتواند بر زیبایی طرح لبخند شما نیز بیفزاید. گزینه‌های بسیار زیادی برای رفع نامرتبی دندان وجود دارد که می‌توانید در هر مرحله از زندگی خود آنها را انتخاب کنید.
پیشنهاد انجمن های ارتودنسی این است که همه کودکان باید در هفت سالگی از سوی متخصص ارتودنسی معاینه شوند. تشخیص اولیه مشکل ارتودنسی مثل کجی دندان ها، از دست رفتن زود هنگام دندان شیری، پوسیدگی دندان شیری، مشکلات رشدی و انحراف دادن فک در هنگام بستن فک ممکن است منشأ مشکلات شدیدتر در آینده باشد. در این موارد کشف مشکل و پیروی از دستورات متخصص ارتودنسی، درمان های بعدی را آسان تر می کند.
توجه داشته باشید، افرادی که فقط درمان ارتودنسی انجام می دهند، همیشه نمی توانند متخصص ارتودنسی باشند؛ همچنان که در تبلیغات و در تابلوها عبارت هایی مثل دندانپزشک، ارتودنسی یا دندانپزشک مختص ارتودنسی، متخصص دندانپزشکی اطفال، ارتودنسی پیشگیری یا به طور اختصاصی ارتودنسی دیده می شود که هیچ کدام دلیل متخصص ارتودنسی بودن آنها نیست. افراد متخصص واقعی در مهر نظام پزشکی خود کلمه متخصص ارتودنسی را قید کرده و عضو انجمن ارتودنتیست های ایران هستند که در سایت انجمن ارتودنتیست های ایران اسامی آنها قابل مشاهده است.
حتی درباره درمان مشکلات ارتودنسی کودکان دیده می شود که در بسیاری از موارد، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص دندانپزشکی اطفال باعث انحراف از درمان درست شده و به جای بهتر شدن درمان باعث پیچیده تر شدن درمان شده است.
در بیشتر موارد، نیاز به مداخله فوری و تجویز دستگاه ارتودنسی نیست، چیزی که همکاران دندانپزشکی اطفال به آن اعتقاد دارند. چیزی که متخصصان ارتودنسی به آن اعتقاد دارند، این است که فرآیند رشد و تکامل به طور صحیح پیش برود.
مرتب کردن دندانها موجب قرار گرفتن آنها در موقعیت مطلوب داخل فک میشود که نتیجه آن پخش متوازن نیرو در تمام جهات و کاهش فشار روی ریشه دندانها است. از طرف دیگر منظم شدن دندانها به تمیز کردن آنها نیز کمک خواهد کرد.
در حالت عادی هر دندان بالا با دو دندان پایین در تماس است. چنانچه این وضعیت دندان وجود نداشته باشد، غذا به خوبی آسیاب نشده و هضم غذا و در نتیجه گوارش آن با مشکل روبرو میشود. درمان ارتودنسی، باعث ایجاد تماس مناسب دندانها و در نتیجه افزایش تاثیر جویدن خواهد شد.
افرادی که بیشتر فعالیت خود را با دست راست انجام میدهند، عضلات قوی‌تر و با حجم بزرگ‌تر در دست راست خود نسبت به دست چپ دارند، اما چون دست‌ها زیر لباس قرار می‌گیرند، تاثیر زیاد و قابل توجهی در بیننده به وجود نمی‌آورند.
حال اگر شخصی به دلایل مختلف مانند عادت یا کوچک بودن فک و… با دندانهای یک طرف غذا بخورد، به مرور زمان عضلات یک طرف دهان از طرف دیگر بزرگ‌تر و صورت وی نامتقارن میشود و چون در برخوردهای اجتماعی، صورت اولین قسمتی است که مورد توجه قرار می‌گیرد، باید حتما نسبت به رفع این مشکل اقدام کرد.
البته مشکلات عضلانی زیادی در سیستم جونده شناخته شده‌اند که با روشهای ارتودنسی قابل درمان هستند.
درمان ارتودنسی را میتوان از اواخر سه سالگی تا زمانی که دندانها وجود دارند، انجام داد. در سنین پایین و دوره دندانهای شیری معمولا برای رفع عادات مضر مانند مکیدن انگشت یا پستانک، از دستگاه‌های ساده ارتودنسی استفاده میشود. پس از آن از حدود ۶ سالگی یعنی زمانی که اولین دندان دائمی (دندان آسیا) رویش پیدا کرد، تغییرات استخوانی در محدوده سنی خاصی امکان‌پذیر است و معمولا ارتودنتیست پس از حذف عامل به وجودآورنده، نسبت به تغییرات ابعاد فکی در جهت‌های مختلف اقدام میکند.
سن ارتودنسی مناسب در دخترها قبل از ۱۳ سالگی و در پسرها قبل از ۱۵ سالگی است. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا تر، بیشترین هدف درمان، مرتب کردن دندان ها و در سنین پایین تر بیشترین هدف درمان، رفع اختلالات فکی و تغییر چهره است. پس اگر سن تان بیشتر از نوجوانی شد نگران نشوید و باز هم برای ارتودنسی به پزشک مراجعه کنید.
تا حدود سنین ۱۲ تا ۱۵ سالگی میتوان ( سن ارتودنسی ) تغییرات استخوانی و عضلانی مانند بزرگ کردن فک را در بیماران انجام داد. بهترین سن درمان ارتودنسی با دستگاه ثابت، حدود ۱۲ سالگی است. پس از ۱۲ سالگی، با افزایش سن بیمار درمان‌ها باید محافظه‌کارانه‌تر انجام شوند.
معمولا پس از ۳۰ سالگی، اندکی تحلیل استخوان در فک روی میدهد و ارتودنتیست باید نسبت به نحوه درمان، انتخاب نوع درمان و وجود محدودیت‌ها به بیمار اطلاعات کامل را بدهد.
متخصصین ارتودنسی و ارتوپدی فک، درباره تشخیص نیاز به ارتودنسی در کودکان می گویند:
اولین معاینه کودکان برای تشخیص اینکه دندان ها یا فک شان نیاز به ارتودنسی دارد یا نه، باید در سن ۶ سالگی انجام شود. برای تشخیص انجام ارتودنسی تنها معاینه دندانپزشک کافی نیست و کودک حتما باید توسط متخصص ارتودنسی کودکان معاینه شود.
وی معتقد است بر اساس اینکه رشد فک بچه کم، زیاد و یا نرمال باشد، سن درمان مشخص و درمان آغاز می گردد و می گوید: « زمان طلایی برای معاینه ارتودنسی کودک، ۶ تا ۷ سالگی و قبل از رسیدن به سن بلوغ است و بهتر است درمان قبل از سن ۸ تا ۹ سالگی انجام شود. اگر بچه مشکل فکی داشته باشد، در سن شروع درمان، برای او ارتودنسی متحرک و یا همان ارتوپدی فک انجام می شود. در روش ارتودنسی متحرک، پلاک متحرک در دهان کودک قرار داده می شود. اما در صورتی که کودک مشکل فکی نداشته باشد و تنها دندان هایش نامرتب باشد، مشکلش با ارتودنسی یا سیم پیچی ثابت حل می شود.»
پلاک متحرک در سن رشد باعث تغییر شکل فرم فک می شود و در سن بعد از بلوغ تنها نقش نگه دارنده دارد و یا برای حرکات کوچک دندانی مورد استفاده قرار می گیرد.
بهتر است از همان دوران کودکی به پوسیدگی دندان بچه ها رسیدگی شود چون در صورتی که دندان های شیری پوسیده شوند و ساختمان شان را از دست بدهند، بقیه دندان ها به تدریج فضای آنها را پر می کنند. بنابراین پدر و مادر ها نباید اجازه دهند دندان شیری کودک شان پوک یا پوسیده شود و در صورت پوک شدن باید حتما برای پر کردن دندان او اقدام کنند.
این متخصصین ارتودنسی و ارتوپدی فک، به نقش ژنتیک و ضربه های وارد شده به فک اشاره می کنند و توضیح می دهند: « ژنتیک نقش مهمی در ناهنجاری های فک و دندان دارد و ضربه هایی هم که به این ناحیه وارد می شود، نباید دست کم گرفته شوند مخصوصا ضربه هایی که خونریزی یا شکستگی را به دنبال دارند. به همین دلیل بلافاصله پس از ضربه دیدن کودک، او باید توسط دندانپزشک معاینه شود تا از بروز مشکلات بعدی بتوان جلوگیری کرد.»
ولی تمیز کردن دندان های شیرخواران را بسیار مهم می داند و پیشنهاد می کند: « برای تمیز کردن دندان شیرخواران بهتر است از مسواک انگشتی استفاده شود و یا می توان از پنبه یا گاز استریل خیس هم برای این کار استفاده کرد. البته طبیعی است که نوزاد در دفعات اول در برابر مسواک زدن مقاومت کند اما پدر و مادر باید با هر ترفندی شده دندان های او را تمیز کنند. همچنین والدین می توانند برای پیشگیری از پوسیده شدن دندان بچه، اجازه ندهند که شیشه شیر یا آب قند به طور مداوم دم دستش باشد و آنها را بخورد. همچنین بهتر است بعد از هر بار شیر دادن به بچه دهانش را با آب بشورند.»
پژوهشگران بریتانیایی می‌گویند: استفاده بیش از اندازه از دهانشویهها باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان دهان و گلو میشود.
اگرچه محصولات بهداشتی دهان و دندان مانند دهانشویهها، خاصیت ضدباکتریایی دارند و باعث پیشگیری از ایجاد پلاک، بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان میشوند؛ با این وجود به گفته دکتر دیوید کنوی، مدیر گروه تحقیقاتی دانشکده دندانپزشکی گلاسگو، کسانی که به دفعات مکرر در طول روز از دهانشویهها استفاده میکنند، در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند.
نتایج یک مطالعه بر روی ۱۹۶۲ نفر از مبتلایان به سرطان و ۱۹۹۳فرد سالم در ۹ کشور مختلف نشان داد که ساختار شیمیایی دهانشویهها و وجود الکل در ترکیب آنها احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد.
پیش از این نیز تحقیقات دانشمندان استرالیایی نشان داده بود استفاده از دهانشویهها باعث نفوذ مواد سرطان‌زا به مخاط دهان میشود و خطر بروز این بیماری را افزایش میدهد.
توضیح دندانه:
دهانشویهها به دلیل محتوای الکی، سبب دهیدراته شدن مخاط دهان و در نتیجه نازک‌تر شدن آن میشود که خود سبب نفوذ بیشتر عوامل کارسینوژن میشود. به علاوه محتوای شیمیایی این دهانشویهها نیز کارسینوژن (سرطان‌زا) است. به همین دلیل دندان‌پزشکان استفاده روزانه از دهانشویه را برای مدت زمان طولانی توصیه نمی‌کنند.
با این وجود، به دلیل اثرات مفید دهانشویهها در کاهش حجم میکروبی دهان، نباید استفاده متناوب از دهانشویهها را فراموش کرد.
علاوه بر این گاهی دندان‌پزشکان، به دلیل مشکلات شدید لثه یا پس از جراحی‌های لثه، استفاده کوتاه مدت از دهانشویه به شکل روزانه را برای بیماران خود توصیه میکنند، که بیماران به دلیل ترس از ابتلا به سرطان نباید از آن سرپیچی کنند.
منبع: سایت دندانه
