چگونه تحلیل لثه درمان میشود؟
چگونه میتوانیم از تحلیل لثه جلوگیری کنیم؟
تعریف تحلیل لثه:
عنوان بیماریی است که در آن لبه بافت نرم لثه به مرور زمان از موقعیت اولیه روی تاج دندان به سمت ریشه دندان عقب میرود و نهایتاً منجر به آشکار شدن سطحی از ریشه دندان خواهد شد.
عوامل موثر در تحلیل لثه:
۱- سن
۲- شکل و ضخامت بافت لثه
۳- ضربه
۴- بیماری لثه التهابی
۵- نیروهای ناشی از جویدن
۶- ژنتیک
ساختمان دندان شامل یک قسمت تاج و یک قسمت ریشه میباشد که درون استخوان فک قرار گرفته است و توسط بافتی که اصطلاحاً لثه گفته میشود پوشیده شده است.
لثه روی استخوان فک قرار گرفته است و در واقع از استخوان به عنوان تکیه‌گاه استفاده میکند.
هر زمانی که استخوان اطراف ریشه دندان شروع به تخریب و عقب‌روی میکند لثه نیز با آن پس‌روی خواهد داشت، در مواردی هم استخوان تحلیل پیدا میکند ولی به قدری نیست که لثه با آن تحلیل یابد ولی دورتادور دندان فضایی ایجاد میشود که اصطلاحاً پاکت دندانی یا (periodontal pocket) گفته میشود که ناشی از عمق زیاد فاصله بین لثه دو دندان و استخوان باقیمانده دور دندان میباشد که منبع بسیار خوبی برای به دام افتادن باکتریها و مواد غذایی بوده و به شدت التهاب می‌افزاید.
در این موارد حتماً باید جراحی لثه انجام گیرد تا مناطق دور از دسترس که امکان تمیزسازی آنها با مسواک‌های دستی وجود ندارد تمیز شده و لثه در حد استخوان قرار بگیرد و پاکت حذف شود و در نتیجه از ایجاد التهاب بیشتر و تحلیل بیشتر استخوان جلوگیری بعمل آید.
– وقتی استخوان تحلیل میرود در واقع اسکلت نگهدارنده ریشه دندان از بین میرود و از آنجاییکه دندانها توسط این اسکلت نگهداری میشوند، لقی دندان اتفاق میافتد که با عدم درمان علت تحلیل لثه و استخوان، لقی به مرور بیشتر شده (ناشی از تخریب استخوان نگهدارنده ریشه دندان) و دندانها از دست میروند.
چرا دندانها بعد از تحلیل لثه حساس میشوند؟
یکی از اولین علائم تشخیص تحلیل لثه، حساس بودن دندانها به سرما و گرما و کلاً تغییرات حرارتی میباشد
علت این امر آشکار شدن بخشی از دندان در ناحیه دهانی میباشد که پوشش مینایی کم دارد یا اصلاً پوشش مینایی ندارد
مینای دندان در واقع مثل پوست که روی گوشت و ماهیچه‌ها را پوشانده، روی عاج دندان قرار گرفته است، عاج دندان دارای توبولها یا لوله‌های باریک و میکروسکوپی است که اعصاب عاجی و مایع عاجی در آنها قرار دارند و بسیار نسبت به تغییرات حرارتی و فشار حساس هستند.
وقتی عاج دندان در معرض محیط دهان قرار میگیرد (بطور طبیعی زیر لثه و در ناحیه اتصال عاج دندان به ریشه میباشد) این حساسیت‌ها به وجود خواهد آمد.
راه درمان این حساسیت‌ها چیست؟
موادی وجود دارند که میتواند به عنوان پوششی روی عاج دندان عمل کرده و از تبادلات حرارتی جلوگیری بعمل آورند، این مواد گاهی درون خمیر دندانهای مخصوص ضدحساسیت استفاده میباشند و گاهی به صورت مواد افزودنی در مطب دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرند.
عواملی که باعث تحلیل لثه میشوند:
با افزایش سن به علت‌های طبیعی و در واقع فشارهای جویدن و مراقبات بهداشتی و تغییرات هورمونی به خصوص در خانمها مقداری تحلیل لثه به صورت فیزیولوژیک و طبیعی رخ می‌دهد.
عواملی که باعث تحلیل پیش‌رس یا پیش از موعد میشوند عبارتند از:
ضربه : روش های تهاجمی مسواک زدن یا استفاده از مسواک های زبر یا خمیردندان های ساینده ژنتیک و عوامل زمینه ای: ۳۰درصد افراد طبق تحقیقات صورت گرفته به صورت زمینه‌ای مستعد بیماریهای لثه‌ای … اطراف دندان میباشند که قبل از موعد دچار تحلیل لثه میشوند.
نیروهای ناشی از جویدن: فشارهای روانی و استرس‌ها و انگل‌های روده‌ای جزو عواملی هستند که باعث سایش دندانها و ایجاد نیروهای شدید جویدن به خصوص در خواب میشوند، این نیروهای بیش از اندازه، خارج از تحمل بافتهای دور دندان بوده و باعث تخریب آنها میشوند
بیماری التهابی لثه: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن، نخ کشیدن و دهان شویه کردن)
در نهایت باعث تثبیت باکتریها در بافتهای دور دندان شده و ایجاد التهاب کرده و در نهایت به تحلیل لثه و استخوان اطراف دندان منجر میشود.
سیگار: سیگار کشیدن باعث ایجاد جرم و ناهمواری روی سطح دندان میشود که خود زمینه ساز تجمع مواد غذایی شده و در نهایت منجر به تحلیل لثه‌ها میشود.
چگونه از بروز تحلیل لثه جلوگیری کنیم؟
غیر از مواردی که مربوط به افزایش سن میباشد، بقیه موارد قابل پیشگیری کردن میباشند.
مراجعه مداوم به دندانپزشکی و انجام معاینات دوره‌ای و جرم گیری و صاف کردن سطح تاج و ریشه دندانها و با رعایت کامل نکات بهداشتی می توان از بروز بیماریهای التهابی لثه جلوگیری کرده و تحلیل لثه را به تاخیر انداخت.
لازم به ذکر است که در این موارد التهابی گاهی به علت از دست دادن حجم زیادی از استخوان عملاً جایگزین کردن دندانهای از دست رفته کار ساده ای نخواهد بود و در مواردی امکان ایمپلنت کردن دندانها عملاً وجود ندارد!
