نکته مهم آن است که مسواک زدن برای کودک را از همان نوزادی شروع کنیم. انجمن دندانپزشکان آمریکا پیشنهاد کرده که دهان نوزاد را از همان روزهای اول بعد از تولد تمیز کنید. البته در این زمان او هنوز دندانی ندارد و مسواکی هم لازم نیست اما می توانید بعد از هر وعده غذا یا شیر مادر، با یک گاز یا دستمال مرطوب، لثه های او را تمیز کنید. این کار سه فایده دارد: اول اینکه پلاکی را که روی لثه جمع شده برمی دارد. پلاک، ماده چسبناکی است که از باکتری ها، خرده های غذا و مخاط تشکیل شده است.

برداشتن آن مانع از رشد باکتری های متعدد روی لثه کودک می شود. دوم اینکه موجب می شود کودک به داشتن یک دهان تمیز و عاری از پلاک عادت کند و در نتیجه مرحله بعدی که مسواک زدن است، برای او ساده تر خواهد شد. سوم اینکه این مساله موجب می شود که کودک شما به اینکه کسی در دهانش دست ببرد، عادت کند. در این صورت در آینده، مسواک زدن و یا معاینه دندانپزشک برای او آسان تر خواهد شد.

اولین دندان کودک در حدود شش ماهگی تا یک سالگی در می آید. در این زمان می توانید از یک گوش پاک کن برای تمیز کردن دندان وی استفاده کنید به تدریج با زیادتر شدن تعداد دندان ها، می توان از یک مسواک نرم کوچک کمک گرفت. با وجود اینکه شاید کودک شما این امر را دوست نداشته باشد و با شما بجنگد اما مهم است که پلاک میکروبی از روی دندان هایش پاک شود.

در سنین کودکی پوسیدگی دندان ها سریع تر پیشرفت می کند و با مسواک زدن می توانیم عامل اصلی پوسیدگی را از بین ببریم. به مساله این طور نگاه کنید: پوسیدگی دندان یک بیماری است! نه فقط یک سوراخ در دندان.

تا حدود سن ۶ تا ۷ سالگی، شما مسوول پاکیزه نگه داشتن دندان های کودک خود هستید. تا قبل از شش سالگی، حتی اگر فکر می کنید کودک شما قادر به مسواک زدن دندان هایش است اما لازم است باز هم شما بر کار او نظارت داشته باشید. کودک باید بداند که دندان هم مانند بقیه قسمت های بدنش باید تمیز شود. به او بگویید همان طور که تو دست هایت را می شوری، باید دندان هایت را هم تمیز کنی!

چه باید کرد؟

راه اصلی برای علاقه مند کردن کودکان به مسواک زدن این است که این کار را برای آنها جالب نشان دهیم. از همین امروز شروع کنید و به دنبال راه های جذاب برای تشویق او باشید. بهتر است که کودک احساس کند مسواک زدن یک سرگرمی جالب است نه یک اجبار!

یک روش موثر این است که به کودک اجازه دهید که او دندان های شما را مسواک بزند. شما در طول این مدت باید بخندید و نشان دهید که او چه کار جالبی انجام می دهد. سپس اجازه دهید خود او دندان هایش را مسواک بزند و در نهایت خود شما دندان های او را تمیز کنید. کار دیگری که می توان انجام داد، این است که کودک را تشویق کنید تا به طور مثال دندان های عروسک خود را مسواک بزند.

اجازه بدهید کودک مسواک و خمیر دندان خود را انتخاب کند (البته بانظارت شما). این کار او را به مسواک زدن علاقه مند می کند. هنگام مسواک زدن دندان های کودک، سعی کنید این کار را به آرامی و بدون عجله انجام دهید تا لثه های او آزرده نشود و لطفا هرگز تهدید نکنید که اگر مسواک نزنی تو را پیش دندانپزشک می برم!

در بسیاری از موارد، ریشه ترس کودکان در همین تهدیدها نهفته است. مهم است که همه قسمت های دندان تمیز شوند. به طور معمول حدود دو تا سه دقیقه زمان برای مسواک زدن توصیه می شود که البته اغلب افراد، حتی بزرگسالان، کمتر از یک دقیقه را صرف انجام آن می کنند.

اینکه کودک را وادار کنیم دو سه دقیقه مسواک را در دهانش تحمل کند، کار سختی است. برای این کار می توانید آهنگی را با هم گوش کنید و یا آهنگی را که حدود دو دقیقه است، برایش بخوانید تا سر او گرم شود.

هنگام مسواک زدن، بیشتر وقت را صرف دندان های عقب کنید زیرا پوسیدگی در این دندان ها بیشتر ایجاد می شود. سپس نوبت به دندان های جلو می رسد. هنگامی که کودکان خودشان مسواک می زنند، اغلب فقط سطوح جونده را تمیز می کنند. باید به آنها آموخت که سطوح داخلی و خارجی را هم مسواک کنند. به کودک بیاموزید که دهانش را با آب بشوید و سپس آن را تف کند.

خمیر دندان، خوب یا بد؟

نکته مهم آن است که تا وقتی کودک یاد نگرفته آب دهانش را خالی کند، باید از خمیر دندان (آن هم به مقدار زیاد) استفاده نکرد. تا حدود دو سالگی مسواک خالی همراه با آب یا خمیر دندان های فاقد فلوراید کافی است. زیرا قورت دادن خمیردندان های حاوی فلوراید می تواند موجب بروز مشکلاتی در کودک شود.

بعد از سن دو سالگی هم به اندازه یک نخود خمیر دندان کافی است. زیرا مقادیر بیشتر آن موجب ایجاد کف زیاد در دهان می شود و ممکن است آزاردهنده باشد. اندازه مسواک هم مهم است. مسواک های کودکان باید سرکوچکی داشته باشد که به آسانی داخل دهان کودک جا شود. موهای آن هم باید نرم باشد. سطح زبان را هم تمیز کنید.زبان می تواند محل مناسبی برای رشد و تکثیر انواع باکتری ها باشد که موجب ایجاد بوی بد دهان می شود.

نخ کشیدن میان دندان های کودک هم مهم است. البته اغلب دندان های شیری، به خصوص دندان های جلو، از هم فاصله دارد و چندان لزومی به تمیز کردن فاصله میان آنها نیست. اما دندان های عقب به تدریج به هم نزدیک می شود و سپس به هم می چسبد. در این زمان باید نخ کشیدن را شروع کرد.نخ دندان های گوناگونی در بازار وجود دارد که بعضی از آنها مخصوص کودکان است. هنگام نخ کشیدن هم باید مواظب باشیم که نخ را با فشار و محکم وارد فضای میان دندان ها نکنیم زیرا سبب ایجاد زخم در لثه می شود.

در نهایت باید گفت که کودک در همه زمینه ها از پدر و مادر تقلید می کند. اگر شما مساله مسواک زدن و بهداشت دهان را جدی بگیرید، مطمئن باشید کودک هم علاقه مند می شود از شما پیروی کند.

منبع: بخش کودکیاری آکاایران